|
Moedervlekken
(naevi) zijn kleine, vaak donkere huidgezwellen die ontstaan uit
pigmentproducerende cellen in de huid (melanocyten).
Moedervlekken lopen in grootte uiteen van kleine
stipjes tot vlekken met een diameter van 2,5 cm. Ze kunnen plat
of verheven zijn, glad of ruw (wratachtig) en er kunnen haren uit
groeien. Moedervlekken zijn meestal licht- of donkerbruin. Sommige
zijn huidkleurig. Aanvankelijk kunnen ze rood zijn, maar later worden
ze vaak donkerder. Bijna iedereen heeft wel een paar moedervlekken
en veel mensen hebben er heel veel. Moedervlekken ontstaan gewoonlijk
tijdens de kinderjaren of adolescentie, maar bij sommige mensen
blijven ze gedurende het hele leven ontstaan. Moedervlekken reageren
op schommelingen in de hormoonspiegels bij vrouwen. Ze kunnen tijdens
de zwangerschap verschijnen en bestaande moedervlekken kunnen groter
of donkerder worden. Moedervlekken blijven levenslang aanwezig.
Bij mensen met een lichte huidskleur ontstaan moedervlekken vaker op
huidgebieden die aan zonlicht worden blootgesteld.
Moedervlekken zijn meestal eenvoudig te herkennen aan
hun kenmerkende uiterlijk. Ze veroorzaken geen jeuk of pijn en zijn
onschuldig. Een moedervlek kan zich echter ontwikkelen tot een melanoom
(kwaadaardig gezwel van melanocyten).A Een
verdachte moedervlek dient dus chirurgisch te worden verwijderd
en onder een microscoop te worden onderzocht. Elke
verandering van een moedervlek, zoals vergroting (vooral met een
grillige begrenzing), donkerder worden, ontsteking, onregelmatige
verkleuring, bloeding, kapotgaan, jeuk of pijn, is een mogelijk
teken van het ontstaan van een melanoom. Mensen met veel
moedervlekken hebben een licht verhoogd risico en dienen nog meer
dan anderen te letten op eventuele veranderingen in de moedervlekken.
Als een moedervlek kwaadaardig blijkt te zijn, is mogelijk nog een
chirurgische ingreep nodig om ook de huid eromheen te verwijderen.
De meeste moedervlekken zijn echter onschuldig
en hoeven niet te worden verwijderd. Normale, ontsierende moedervlekken
of moedervlekken die door kleding worden geïrriteerd, kunnen onder
plaatselijke verdoving chirurgisch worden verwijderd.
Atypische
moedervlekken (dysplastische naevi) zijn vaak groter dan
normale moedervlekken. Net als kwaadaardige huidgezwellen zijn ze
vaak veelkleurig en hebben ze onregelmatige vormen en randen. Mensen
met slechts een paar atypische moedervlekken hebben al een licht verhoogde
kans op melanoom. Dit risico neemt aanzienlijk toe als naaste familieleden
melanoom hebben. De aanleg tot het krijgen van atypische
moedervlekken is erfelijk.
Mensen met atypische moedervlekken moeten letten op
elke verandering die kan wijzen op het ontstaan van een kwaadaardig
melanoom, vooral als er melanomen in de familie voorkomen. Zij kunnen
het beste hun huid ten minste eenmaal per jaar door een dermatoloog
laten controleren op veranderingen in kleur of grootte van een moedervlek.
Om deze veranderingen beter te kunnen volgen, maken dermatologen
vaak gebruik van kleurenfoto's van het gehele lichaam. Atypische
moedervlekken die veranderen, dienen te worden verwijderd.
Atypische
moedervlekken ontstaan en veranderen sneller onder invloed van zonlicht.
Daarom wordt mensen met atypische moedervlekken geadviseerd om voorzichtig
met de zon te zijn. Als deze mensen zich in de zon begeven, doen
zij er goed aan een zonnebrandmiddel te gebruiken met een hoge beschermingsfactor
(SPF) om de ultraviolette (UV-) straling zo veel mogelijk tegen
te houden.
Last full review/revision February 2003
| 
