|
Fotosensitiviteit (soms ook ‘zonallergie' genoemd)
is een reactie van het immuunsysteem die wordt veroorzaakt door
zonlicht. Fotosensitiviteitsreacties zijn onder meer urticaria solaris,
fotoallergische reacties (alleen voorkomend bij personen met een
allergie), ortho-ergische reacties (ook bij niet-allergische personen
voorkomend) en polymorfe lichterupties. Deze reacties kenmerken
zich door een jeukende uitbarsting op plekken die aan
de zon zijn blootgesteld. Sommige mensen hebben een erfelijke aanleg
voor deze reacties. Bepaalde ziekten, zoals systemische lupus erythematodes
en sommige vormen van porfyrie, kunnen ook huidreacties veroorzaken
als gevolg van zonlicht.
Urticaria
solaris is netelroos (jeukende, rode bulten) die al in de
huid ontstaat na slechts een paar minuten blootstelling aan zonlicht.
De netelroos verschijnt binnen 10 minuten na de blootstelling en
verdwijnt binnen een uur of twee als het betreffende gebied niet
meer in de zon komt. Mensen bij wie grote gebieden zijn aangetast,
hebben vaak hoofdpijn en voelen zich zwak en misselijk.
Fotoallergische
en ortho-ergische reacties hebben als kenmerk dat de aan
zonlicht blootgestelde gebieden rood worden, ontstoken raken en
soms een bruine verkleuring vertonen. Deze reactie verschilt van
zonnebrand doordat ze bij mensen optreedt die bepaalde geneesmiddelen
of chemische stoffen hebben ingenomen of deze op de huid hebben
aangebracht. Deze stoffen maken de huid van sommige mensen gevoeliger
voor de uitwerking van ultraviolette straling. Sommige mensen krijgen
netelroos met jeuk, wat op een vorm van geneesmiddelenallergie wijst
die pas tot uitdrukking komt door zonlicht.
Polymorfe
lichteruptie is een ongewone reactie op zonlicht waarvan
de oorzaak niet bekend is. Deze reactie vormt een van de meest voorkomende
met zonlicht samenhangende huidproblemen en komt vooral voor bij mensen
(meestal vrouwen) die niet regelmatig in de zon komen. Het uitbreken
gebeurt in de vorm van meerdere rode bultjes en onregelmatige rode
eczeemachtige plekken in huidgebieden die aan zonlicht zijn blootgesteld. Deze
plekken veroorzaken jeuk en verschijnen over het algemeen tussen
30 minuten en enkele uren na de blootstelling aan zonlicht. Uren
of dagen later kunnen er nog nieuwe plekken ontstaan. De plekken
verdwijnen meestal binnen een week. Mensen met deze aandoening worden na
verloop van tijd vaak langzaam minder gevoelig voor de uitwerking
van zonlicht. Hierdoor hebben zij meestal klachten in het voorjaar
en verdwijnen deze in de loop van de zomer.
Diagnose,
preventie en behandeling
Er bestaan geen specifieke tests voor fotosensitiviteitsreacties.
De arts vermoedt een fotosensitiviteitsreactie als een uitslag uitsluitend
op een door zonlicht beschenen huidgebied verschijnt. De precieze
oorzaak van de fotosensitiviteitsreactie kan sneller worden bepaald
als zorgvuldig wordt nagegaan of bepaalde ziekten, bepaalde orale
geneesmiddelen of op de huid aangebrachte stoffen (zoals geneesmiddelen
of cosmetica) misschien een rol spelen. Om ziekten waarvan bekend
is dat ze iemand vatbaar maken voor dergelijke reacties (systemische
lupus erythematodes bijvoorbeeld) als oorzaak uit te sluiten, kan
een arts tests verrichten.
Iemand die overgevoelig is voor zonlicht dient
ongeacht de oorzaak beschermende kleding te dragen, zonlicht zo
veel mogelijk te mijden en zonnebrandmiddelen te gebruiken. Het
gebruik van geneesmiddelen of chemische stoffen die fotosensitiviteit
zouden kunnen veroorzaken, wordt zo mogelijk gestaakt.
Mensen met polymorfe lichteruptie of fotosensitiviteit door
lupus erythematodes hebben soms baat bij een behandeling met hydroxychloroquine
of orale corticosteroïden. Bij bepaalde vormen van fotosensitiviteit
kan de behandeling bestaan uit fototherapie (blootstelling aan ultraviolette
straling) in combinatie met het gebruik van psoralenen (geneesmiddelen
die de huid gevoelig maken voor de uitwerking van ultraviolette
straling). Deze behandeling wordt ‘PUVA' genoemd (psoralenen met ultraviolette
A-straling (see Jeuk en niet-infectieuze uitslag )).
Patiënten met systemische lupus erythematodes verdragen PUVA-therapie
echter niet.
Last full review/revision February 2003
| 
